Radziwiłł Antoni Albrecht Wilhelm (1885–1935), ordynat nieświeski i klecki. Ur. 30 X w Berlinie, był wnukiem Antoniego Fryderyka (zob.), synem Jerzego Fryderyka (1860–1914), ordynata nieświeskiego i kleckiego, oraz Marii Róży z Branickich (zob. Radziwiłłowa Maria), bratankiem Stanisława (zob.), bratem Karola (zob.). Wobec postępującego paraliżu ojca po śmierci dziadka Antoniego (1904) ordynacją nieświesko-klecką opiekował się przyjaciel domu, Edward Woyniłłowicz z Sawicz koło Mińska.
W r. 1906 R., zwany powszechnie Abą, ukończył szkołę Korpusu Paziów w Petersburgu i wobec osiągnięcia pełnoletności zaczął stopniowo przejmować skomplikowane sprawy dziedzictwa swego ojca, który oddał część dóbr poleskich bratu Stanisławowi jako odrębną ordynację dawidgródecką. Po śmierci ojca (22 I 1914 w Wiedniu) R. został formalnie kolejnym ordynatem nieświesko-kleckim (odpowiedni układ rodzinny został podpisany w Nieświeżu w dn. 12 IX 1914). Gdy Niemcy zajęli Król. Pol., ziemianie kresowi spotkali się z w. ks. Mikołajem Mikołajewiczem, a w r. 1915 odbył się w Nieświeżu zjazd Radziwiłłów (Ferdynand z Ołyki i Przygodzic, Dominik z Balic, Stanisław z Dawidgródka i Albrecht z Nieświeża), podczas którego zdecydowano się poprzeć sprawę polską po stronie rosyjskiej. R. wspierał finansowo formujące się u boku armii rosyjskiej oddziały polskie, a w r. 1917 – I Korpus Polski. W zamku nieświeskim utrzymywał szpital na sto łóżek dla żołnierzy polskich. W r. 1918 wyjeżdżał do Berlina i Szwajcarii wraz z Romanem Skirmuntem z ramienia utworzonej w marcu t. r. Rady tzw. Białoruskiej Republiki Ludowej, by uzyskać dla niej wsparcie na Zachodzie. W dn. 18 II 1919 R. wstąpił do 12 P. Ułanów Podolskich, a wkrótce uzyskał awans na podchorążego; 2 X t. r. zrezygnował ze służby ze względu na zły stan zdrowia (paraliż) i został przeniesiony do rezerwy jako podporucznik późniejszego 10 P. Ułanów Lit.
Po zakończeniu wojny polsko-radzieckiej i po traktacie ryskim R. utracił część dóbr nieświesko-kleckich po wschodniej stronie granicy. Nadal jednak posiadał ok. 80 000 ha, w tym ok. 65 000 ha lasów. W r. 1921 ofiarował ze swych dóbr 20 folwarków na cele osadnictwa osób wywłaszczonych po wschodniej stronie granicy polskiej. Był wiceprezesem Związku Obrońców Kresów Wschodnich, a od r. 1922 finansował wileńskie „Słowo”, które często publikowało obszerne materiały o historii i współczesności Nieświeża. Stał się on symbolem konserwatywnego ziemiaństwa kresowego i dlatego po zamachu majowym Piłsudski pragnąc przyciągnąć do siebie to środowisko złożył słynną wizytę na zamku nieświeskim. Pretekstem do zjazdu 45 przedstawicieli kresowych «żubrów», m. in.: Aleksandra Meysztowicza, Janusza Radziwiłła, Eustachego Sapiehy i Stanisława Wańkowicza, było udekorowanie przez Piłsudskiego w dn. 25 X 1926 sarkofagu mjr Stanisława Radziwiłła, stryja R-a, Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Piłsudski wzniósł wówczas toast za ród Radziwiłłów, by «pozostał równie wieczny, jak te stare mury Nieświeża». Zjazd w Nieświeżu był sensacją polityczną. Prasa angielska posunęła się nawet do plotek, że był to efekt planu rojalistów polskich, by wysunąć R-a na tron polski. Prawdziwym celem wizyty Piłsudskiego było zintegrowanie środowisk konserwatywno-ziemiańskich wokół rządu sanacyjnego. W r. 1929 w Nieświeżu gościł też prezydent RP Ignacy Mościcki. Organizowano tu również wielkie polowania z udziałem elity arystokratycznej i politycznej Drugiej Rzeczypospolitej.
Ze względu na niemożność swobodnego poruszania się nie był R. w okresie międzywojennym zbyt czynny politycznie. Należał do Wileńskiego Tow. Dobroczynności, wspomagał finansowo szkoły, ustanowił stypendium dla ubogich uczniów, a także fundował na Kresach kaplice i kościoły. M. in. we wrześniu 1935 poświęcono ufundowany przez niego kościół w Świrynowie, któremu ofiarował obraz Matki Boskiej Trockiej z XVII w. Ludność okoliczna nie darzyła R-a zbytnią sympatią ze względu na «zachłanną» politykę administracji ordynackiej (W. Witos). W związku z zaległościami podatkowymi Min. Rolnictwa przejęło część dóbr R-a: Perekopowszczyznę, Radziwillimonty i in. W ostatnich latach życia był R. coraz ciężej chory i praktycznie się nie poruszał. R. był Kawalerem Maltańskim i Kawalerem Zakonu Grobu Chrystusa. Zmarł 18 XII 1935 w Warszawie, gdzie miał pałacyk przy Al. Ujazdowskich. Uroczysty pogrzeb odbył się w Nieświeżu 15 I 1936. R. był odznaczony komandorią Orderu Polonia Restituta.
R. był ożeniony z słynną z piękności Dorothy Parker Deacon (1892–1960), która po unieważnieniu małżeństwa z R-m (1922), wyszła za mąż za hr. Pallfy. Miał z nią córkę Elżbietę Marię (ur. 1917), zamężną za Witoldem Tadeuszem Czartoryskim (1908–1945), a po jego śmierci – za Janem Bończą-Tomaszewskim.
Młodszy brat R-a Leon Władysław (22 XII 1886 – 8 IV 1959) brał udział w wojnie polsko-radzieckiej 1920 r. jako oficer sztabu generalnego i napisał wówczas dziennik; był z zamiłowania malarzem. Po śmierci R-a (na mocy jego testamentu z r. 1928) został on ostatnim ordynatem nieświeskim i kleckim.
Borkowski-Dunin J. S., Genealogie żyjących utytułowanych rodów polskich, Lw. 1914 s. 80; Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., II 214 (błędna data ur.: 3 X); – A. P. K., Ostatnia podróż Pana na Nieświeżu i Klecku, „Słowo” 1936 nr z 17 I; Czerwiński P., Zakon Maltański i stosunki jego z Polską na przestrzeni dziejów, London [1963] s. 172; Garlicki A., Od maja do Brześcia, W. 1981; Jankowski C., Nieśwież w odrodzonej Polsce, „Słowo” 1926 nr z 2 V; Jaruzelski J., Mackiewicz i konserwatyści, W. 1976 s. 58–9, 118–26; Kotwicka W., Śp. Książę Albrecht Radziwiłł, „Słowo” 1936 nr z 15 I (fot.); Mackiewicz S., Ś.p. Książę Albrecht Radziwiłł, w: tegoż, Książka moich rozczarowań, W. 1939 s. 292–3; Nowakowski T., Die Radziwills. Die Geschichte einer grossen europäischen Familie, München 1967 (poza indeksem s. 416); Taurogiński B., Nieśwież, W. 1937 (fot.); tenże, Z dziejów Nieświeża, W. 1937 (fot.); Władyka W., Działalność polityczna polskich stronnictw konserwatywnych w latach 1926–1935, Wr. 1977; Zielińska T., Archiwa Radziwiłłów i ich twórcy, „Archeion” [T.] 66: 1978 s. 116 oraz tabl. geneal.; – Gawroński J., Dyplomatyczne wagary, W. 1965 s. 35; Meysztowicz W., Gawędy o czasach i ludziach, Londyn 1983; Piłsudski J., Pisma, W. 1937 IX 47–8; Potocki A., Master of Lancut, London 1959; Rataj M., Pamiętniki 1918–1927, W. 1965 s. 420; Studnicki W., Czym był zjazd w Nieświeżu, „Prawda” 1926 nr z 7 XI; Witos W., Moje wspomnienia, Paryż 1964 II; Woyniłłowicz E., Wspomnienia 1847–1928, Wil. 1931; – „Czas” 1936 nr z 5 I; „Gaz. Pol.” 1936 nr z 5 I; „Kur. Wil.” 1936 nr z 10 I; „Mies. Herald.” R. 14: 1935 s. 190–1; „Słowo” 1926 nr z 27 X (fot.), 1935 nr z 19, 21, 22 XII; – AGAD: Arch. Radziwiłłów Dz. XI t. 310, 311, 312, 313 (fot.), 317; B. Narod.: sygn. IV 6486, Woyniłłowicz E., Wspomnienia, Cz. II. 1920–1928 (zapis z 27 X 1926); B. Ossol.: rkp. sygn. 12684/II; – Czernecki J., Radziwiłłowie, I–IV oraz geneal. (mszp. w posiadaniu rodziny); – Relacja Izabeli Radziwiłłowej z W.
Wojciech Roszkowski